27 Kasım 2019 tarihinde, Türkiye ile Libya hükümeti arasında, “Güvenlik ve Askeri İşbirliği Mutakabat Muhtırası” imzalanmıştı. Bu anlaşma ile iki ülke arasında uluslar arası hukuk normlarından kaynaklanan hakların muhafaza edilmesi amaçlanıyordu. Aynı tarihte ayrıca, Doğu Akdeniz havzasında, doğalgaz arama çalışmalarının yürütülebilmesi için “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına ilişkin Mutakabat Muhtırası da” imzalanmıştı. 

Türkiye ile Libya UMH arasında imzalanan tüm mutakabatlar 08 Aralık 2019 tarihinde yürürlüğe girdi. İlgili mutakabat metinleri, 1818 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararı uyarınca resmen geçerli hale geldi. 06 Aralık 2019 tarihinde onaylanan muhtıra kanunlaştı ve 07 Aralık 2019 tarihinde yayımlandı. 

Kıbrıs adasının çevresinin de içinde bulunduğu Doğu Akdeniz havzasında, 1.7 milyar varil petrol ve 3.45 trilyon metreküp doğalgaz bulunmuştu. Türkiye’nin de Kıbrıs Cumhuriyetinden dolayı hak ettiği doğalgaz ve petrol rezervlerinde sorun, diğer ülkelerin Türkiye’nin bu bölgelerde hak iddia etmesinin doğru olmamasıydı. 

Ancak Türkiye bu kararı tanımayarak, önce Kuzey Kıbrıs Cumhuriyet ve ardından Libya hükümeti ile anlaşmalar imzaladı. 

Doğu Akdeniz’de petrol ve doğalgaz savaşlarının en büyük nedeni, çok büyük miktarda enerji rezervi bulunmasıydı. Bu bölgede Türkiye ile diğer ülkeler arasında sorun çıkmasının nedeni, münhasır ekonomik bölge durumundan kaynaklanıyor. Avrupa Birliği Ülkeleri, Amerika, İsrail ve Rusya, Türkiye’nin bu bölgede petrol ve doğalgaz aramasına karşı çıkıyor. Bu ülkelere, Rum kesimi de destek vererek, sert açıklamalarda bulunmuştu. 

Türkiye karşı hamlede bulunarak, Libya hükümeti ile enerji anlaşması imzalamıştı. Anlaşmaya göre Akdeniz’deki enerji havzalarının bulunduğu koordinatlarda, (34°16’13.720”K-026°19’11.640”D ile 34°09’07.9”K-026°39’06.3”D) muhtırayı imzalayan her iki ülkenin de söz hakkı bulunacak. Ayrıca her iki ülke de arama faaliyetlerinde ortak işbirliği sağlayacak. 

Anlaşmanın imzalanması ile birlikte, başta Amerika ve Fransa olmak üzere Avrupa Birliği ülkeleri karara itiraz etmişti. Ancak Türkiye bu konuda kararlı olduğunu, itiraz eden ülkelere ifade etti. Önümüzdeki günlerde, arama faaliyetleri yalnızca Kıbrıs adasının çevresinde değil, Libya kıyılarını da içine alan geniş bir alanda devam edebilir.