2002-2018 yılları arasında
Türkiye’de enerji dönüşümüne yıllık 5 milyar lira yatırım yapıldı ve enerji dönüşümü sektörde ciddi yatırım
alanı buldu. 2018 sonuna kadar enerji sektöründe, enerji için yıllık ortalama
3,5 milyar dolar kredi kullanıldı ve orta vadede toplam 45 milyar dolarlık
kredi yükümlülüğü meydana geldi. Uzun vadede ise 57,4 milyar dolar düzeyinde kredi
yükümlülüğü gerçekleşti.
“Uluslar arası Enerji Verimliliği Eylem Planı’na” göre Türkiye 2023 yılına kadar enerji dönüşümü için finansmanını %50 oranında artırmayı planlıyor. Tüm bu anlatılanların ışığında Türkiye için 2030 yılına kadar enerji dönüşümü için 45 milyar dolar finansman kaynağı gerekiyor.
Türkiye’de Enerji Sistemi
Türkiye, birincil enerji
kaynakları bol olan ülkelerin ortasında yer almaktadır. Konumuna rağmen Türkiye’nin
potansiyel enerji kaynaklarına bakıldığında, dünya rezervleri içindeki payı
oldukça düşüktür.
2018 yılında Türkiye
elektrik enerjisinin; %37,3’ünü kömürden, %29,8’ini doğalgazdan, %19,8’ini
hidrolik enerjiden, %6,6’sını rüzgar enerjisinden, %2,6’sını güneş
enerjisinden, %2,5’ini jeotermal enerji kaynaklarından ve %1,4’ünü ise diğer
kaynaklardan elde etmiştir.
2019 yılı verilerine göre Türkiye’de enerji sistemi; 664 adet
hidroelektrik santralinden, 67 adet kömür santrallerinden, 257 adet rüzgar
santrallerinden, 48 adet doğalgaz tesislerinden, 6,349 adet güneş enerjisi
santrallerinden ve 245 adet ise diğer santrallerden oluşmaktadır.
Enerji Dönüşümünün Yararları
Ülkemizde artan nüfusla
birlikte, enerji ihtiyacı artmaktadır. Türkiye 2018 yılında 50 milyar 360
milyon metreküp doğalgaz ithal etti. Bu miktarın %95’i sanayide enerji
üretiminde, %5’i ise perakende olarak kullanılıyor. Yukarıdaki konu başlığında
sıralanan doğal kaynakların neredeyse tamamı, elektrik enerjisi için
kullanılıyor. Yani dışarıdan %70 oranında enerji ithal ediyoruz ve bu durum her
yıl cari açığın daha da artmasına neden oluyor.
Enerjinin verimli
kullanılması yüksek oranda enerji dönüşümü sayesinde olacaktır. Enerji dönüşümünün yararları, aşağıda
sıralanmıştır:
Enerji Dönüşümü ve Enerji
Verimliliği
Termodinamiğin birinci
yasasına göre evrende bulunan hiçbir enerji kaybolmaz. Yalnızca dönüşür. Bu
olaya, enerjinin korunumu yasası adı verilir. Mesela bitkiler, güneşten
aldıkları enerjiyi kendi bünyelerinde kullanarak, yaşamları için gereken
enerjiyi üretirler. Bu olaya fotosentez adı verilir.
Verimlilik açısından
enerji dönüşümü incelendiğinde, devreye makinelerin girdiği görülür. Enerji
dönüştürebilen cihazlara, Transduser adı verilir. Transduser makinelerine örnek
olarak, GES ve RES santralleri verilebilir. Bu makineler enerji verimliliği sağlamada oldukça yararlıdırlar. Günümüzde en
çok kullanılan enerji dönüşümü, fosil yakıtlar kullanılarak
gerçekleştirilmektedir. Ancak daha verimli olan enerji kaynakları ise rüzgar,
güneş ve sudur.
Enerji Dönüşümleri Nelerdir?
Kömür yakıtı santrallerde
işlenerek elektrik enerjisine dönüştürülür. Kömür yakıtı ile termal enerji de
üretilir. Termal enerji buhar yardımıyla kinetik enerjiye dönüştürülür. Kinetik
enerji ise türbinler yardımıyla mekanik enerjiye çevrilir. Mekanik enerji ise
elektrik enerjisine dönüşür.
Görüldüğü üzere birçok
enerji türü işlenerek, dolaylı olarak başka bir enerjiye dönüştürebilir.
Doğada bulunan; güneş,
rüzgar, su ve jeotermal enerjileri ise genelde elektrik enerjisine
dönüştürülür. Sürekli ve sürdürülebilir olmaları açısından doğada bulunan
enerjiler daha ekonomik ve daha niteliklidir.
Birçok enerji sisteminde genelde
son aşamada mükemmel verim elde edilir. Ülkemizde ve dünyada en çok uygulanan
enerji dönüşümü, suyun gücünün kullanılmasıdır.
Akışı kuvvetli nehir suları, kurulan hidroelektrik santralleriyle kontrol altına alınır. Biriken su aşağı bırakılır ve yerçekiminin potansiyel enerjisi, elektrik enerjisine dönüştürülür.
Okunma Sayısı: 1114
Enerji verimliliği Enerji dönüşümünün yararları Türkiye’de enerji sistemi Enerji dönüşümü
